“Meymun çiçəyixəstiyinə, yoluxmuş insanlar, və ya heyvanla yaxın təmasda olanda və ya virus olan yerlərdən ötürülür.
Xəstəlik bir insandan digərinə lezyonlar, bədən mayeləri, tənəffüs damcıları və yataq dəsti kimi çirklənmiş əşyalar vasitəsilə keçə bilər.
Damcı yoluxma tez-tez uzunmüddətli üz-üzə təmas tələb edir ki, bu da tibb işçilərini, ev təsərrüfatlarını və aktiv xəstələrin yaxın təmaslarını risk altında qoyur.
İnsandan insana yoluxma zənciri son illərdə 6 nəfərdən 9 nəfərə yüksəlib. Bu, çiçək xəstəliyinə qarşı peyvəndin olmaması səbəbindən cəmiyyətdə immunitetin azalması ilə əlaqədar ola bilər.
Anadan körpəyə ötürülmə hamiləlik və doğuş zamanı və ondan sonra yaxın təmasda baş verə bilər.
Meymun çiçəyi virus xəstəliyinin əlamətləri nədir?
Meymun xəstəliyinin inkubasiya dövrü adətən 6-13 gündür, lakin 5-21 gün arasında dəyişə bilər.
İnfeksiyanı iki dövrə bölmək olar. İlkin dövr 0-5 qızdırma, baş ağrısı, genişlənmiş limfa düyünləri, bel ağrısı, əzələ ağrısı, zəiflik ilə xarakterizə olunur. Limfa düyünlərinin böyüməsi bu xəstəlik üçün əlamətdar xüsusiyyətdir və qızılca, çiçək və suçiçəyi ayırd etmək üçün vacibdir.
Dəri səpgiləri qızdırmadan 1-3 gün sonra başlayır. Səpkilər gövdədən daha çox üzdə, qollarda və ayaqlarda daha sıx olur.
Üz (95%), ayaq altı (75%) təsirlənir.
Bundan əlavə, ağız mukozası (70%), cinsiyyət sahəsi (30%) və konyunktiva (20%) təsirlənir.
Səpkilər əvvəlcə düz ayaqlı, bir qədər yuxarı qalxmış, sonra şəffaf, sonra sarımtıl, maye ilə dolu lezyonlar şəklində inkişaf edir. Lezyonlar bir neçə və ya minlərlə ola bilər.
Semptomlar 2-4 həftə ərzində öz-özünə yox olur.
Uşaqlarda ağır xəstəlik müşahidə edilə bilər.
İmmun çatışmazlığı olan insanlarda da ağır ola bilər.
Əvvəllər çiçək peyvəndi qoruyucu olsa da, bu gün 40-50 yaşa qədər insanlar ölkələrdən asılı olaraq xəstəliyə daha çox həssasdırlar.
Fəsadlara ağciyər infeksiyası, sepsis, görmə itkisi və ensefalit (beynin iltihabı) daxildir.
Xəstəliyin müalicəsi üçün istifadə edilən dərmanlar və peyvanlar?
“Meymun çiçəyi virusu xəstəliyi daha çox şəhər yerlərində yayılsa da, Mərkəzi və Qərbi Afrikanın tropic meşələrinə yaxın yaşayış məntəqələrində daha çox rast gəlinir. Gəmiricilər (məsələn, dələ, siçovullar) və insan olmayan primatlar xəstəliyin heyvan sahibləridir.
Çiçək xəstəliyinin məhv edilməsi zamanı istifadə edilən peyvəndlər də meymun xəstəliyinə qarşı qorunma təmin edirdi. Bundan əlavə, meymun xəstəliyinin qarşısının alınması üçün təsdiqlənmiş yeni vaksinlər hazırlanmışdır. Çiçək xəstəliyinin müalicəsi üçün hazırlanmış dərmanlar da meymun xəstəliyinin müalicəsi üçün lisenziyalıdır”.
