Böyrək daşları böyrək kanallarında əmələ gələn mineral tərkibli sərt kütlələrdir. Daşların əmələ gəlməsinin səbəbi və mexanizmi məlum deyil.
Böyrək daşlarının tezliyi necədir?
Daşlara sidik yollarında anadangəlmə anomaliyaları olan, ailəsində böyrək daşları olan, sistem xəstəlikləri (podaqra və s.) olan insanlarda rast gəlinir. Böyrək daşları qadınlara nisbətən kişilərdə daha çox yayılıb.
Böyrək daşlarının əmələ gəlməsini artıran şərtlər hansılardır?
Tez-tez sidik yolları infeksiyaları, sistinuriya kimi böyrək xəstəlikləri, podaqra kimi sistem xəstəlikləri böyrək daşlarının əmələ gəlməsini artırır. Böyrək daşının əmələ gəlməsi xroniki bağırsaq iltihabında da yaygındır.
Xəstəliklərdən başqa; Gün ərzində kifayət qədər maye qəbul etməmək, ailədə daş öyküsü, 30-50 yaş aralığında olmaq, oturaq həyat tərzi daş əmələ gəlməsini artıran amillərdir.
Böyrək daşlarının əlamətləri
- Şiddətli yan – yan ağrı
- Ürəkbulanma
- Qusma
- Sidikdə qanın olması (mikroskopik ola bilər) ümumi simptomlardır.
- Böyrək daşının diaqnozu necə qoyulur?
- Böyrək daşlarının diaqnozunda görüntüləmə üsulları və laboratoriya testlərindən istifadə edilir.
- Daşı aşkar etmək üçün birbaşa rentgen və ya ultrasəs istifadə olunur.
- Görünməyən hallarda kompüter tomoqrafiyası tələb olunur və bu üsul qəti diaqnozu qoyur.
Böyrək daşı necə müalicə olunur?
Böyrək daşlarının 5 mm-ə qədər müalicəsi ağrıkəsicilər, spazmolitik dərmanlar və daşın kiçik olması səbəbindən bol maye qəbulu ilə aparılır. Bu üsullarla daş öz başına düşə bilər.
5 mm-dən böyük böyrək daşları ESWL (bədəndənkənar şok dalğaları) ilə qırılaraq sidiklə xaric edilməsinə şərait yaratmaqla müalicə olunur.
PNL (Perkutan Nefrolitotomiya): Endoskopik (qapalı) əməliyyat olan PNL üsulu 2 sm-dən böyük və ESWL ilə qırıla bilməyən böyrək daşlarının müalicəsində tətbiq edilir. Ümumi anesteziya altında xəstənin bel nahiyəsində 1 sm-lik kəsik edilir. Bu kəsikdən girilərək daşlar ya bütövlükdə, ya da sındırılaraq çıxarılır. Bu üsulda daşlar pnevmatik, ultrasəs və ya lazer daşqıranlarla sındırılır.
URS (Uretoskop): ESWL ilə sidik kanalındakı daşlar düşməzsə və ya qırılmazsa, sidik yollarından ureteroskop cihazına daxil edilərək qırılır və müalicə olunur. Ureteroskoplar 2,5-3 mm diametrli və görmə təmin edən lensi olan cihazlardır. Xəstələr müalicədən sonra eyni gün evə buraxılırlar.
