Kramp nədir?
Kramp qeyri-iradi ağrılı və uzunmüddətli əzələ daralması kimi təsvir edilə bilər. Demək olar ki, hər hansı bir skelet əzələsində baş verə bilsə də, ayaq kramplarına daha çox rast gəlinir.
Kramp zamanı hər hansı bir əzələ bəzi sinirlərin stimullaşdırılması ilə nəzarətsiz şəkildə büzülür. Normal hərəkətlərimizi yerinə yetirərkən beynimiz adi sancılardan sonra rahatlama siqnalı göndərdiyi halda, kramplarda bu rahatlama siqnalı aydın olmur və əzələ rahatlaşa bilmir.
Sıxılmış əzələdəki sərtlik görünə və ya hiss edilə bilər. Kramplar bir neçə saniyə və ya 10 dəqiqə və ya daha çox davam edə bilər. Eyni əzələ dəfələrlə kramp edə bilər.
Kramp nəyə səbəb olur?
- Zədə: Sümük qırıqları və əzələ zədələrindən sonra kramplar müşahidə oluna bilər.
- Əzələlərin həddindən artıq yüklənməsi: Əzələ yorğunluğuna görə kramplar müşahidə oluna bilər. Fiziki fəaliyyət zamanı və ya fəaliyyətdən bir neçə saat sonra baş verə bilər.
- Qeyri-adi vəziyyətdə uzun müddət oturmaq, uzanmaq və ya bir hərəkəti təkrarlamaq əzələlərin yorğunluğuna və kramplara səbəb ola bilər. Təkcə yorğunluq deyil, həddindən artıq aktivlikdən sonra tərlə bədəndən xaric edilən mayelərlə birlikdə mineralların itirilməsi də kramplara səbəb ola bilər. Yaşlı insanlar ağır fiziki fəaliyyətdən sonra kramp riski altındadır.
- Bədənin susuzlaşması: İdman və ya digər sıx fəaliyyətlərdən sonra tərləmə səbəbiylə bədənin susuzlaşması kramplara səbəb ola bilər. Bu tip sancılar isti havalarda da tez-tez müşahidə olunur.
- Natrium çatışmazlığı: Natrium əzələlərin düzgün işləməsi üçün vacibdir və natrium səviyyəsinin aşağı düşməsi çox vaxt susuzluğun təsiridir.
- Qanda aşağı səviyyədə kalsium, maqnezium, kalium: Qanda aşağı səviyyədə kalsium və ya maqnezium olması həm sinir uclarının, həm də bu sinirlərdən təsirlənən əzələlərin stimullaşdırılmasını artırır. Bu səbəbdən yaranan kramplar xüsusilə hamilə qadınlarda və yaşlılarda tez-tez müşahidə olunur.
Bunlardan başqa, aşağı kalsium və ya maqnezium, hiperventilyasiya (çox uzun və dərin nəfəs alma), həddindən artıq qusma, qidalanma, D vitamini çatışmazlığı, paratiroid vəzlərinin zəif işləməsinə səbəb olan sidikqovucu dərmanlar da kramplara səbəb ola bilər.
